در این نوشتار، قصد داریم به معرفی اجمالی سوغات گیلان اعم از خوراکی و صنایع دستی بپردازیم. ضمن معرفی انواع خوشمزه های گیلانی که می توان به عنوان سوغات انتخاب کرد، به بررسی اجمالی هنرهای دستی این استان خواهیم پرداخت تا گردشگران محترم با شناخت بهتر، بتوانند سوغاتی ماندگار از سفر به گیلان تهیه نمایند.
اگر قصد دارید سفر بعدی خود را به شمال ایران اختصاص دهید و به دنبال برنامه‌ریزی کامل و جامعی هستید، ماهی فروشی آنلاین رهنما همراه همیشگی شما خواهد بود. در صفحه ماهی فروشی آنلاین رهنما ، علاوه بر مقالات جامع درباره طرز تهیه محصولات دریایی می توانید بهترین محصولات دریایی روز را خریداری کنید.
سوغات گیلان: انواع خوراکی ها
1- برنج
برنج گیلان از دیرباز به عنوان یکی از باکیفیت‌ترین برنج‌های ایران شناخته شده است و جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های ایرانی دارد. عطر و طعم بی‌نظیر این برنج، هر غذایی را دلچسب‌تر می‌کند. انواع مختلفی از برنج گیلان در بازار موجود است که از جمله آن‌ها می‌توان به صدری، هاشمی، علی کاظمی و طارم اشاره کرد. البته، برنج‌های صدری و هاشمی به دلیل کیفیت بالاتر، معمولاً گران‌تر از سایر انواع هستند.
2- چای لاهیجان
چای، نوشیدنی‌ای با قدمتی پنج هزار ساله است که ریشه در چین دارد و به تدریج در سراسر جهان گسترش یافته است. اگرچه ورود چای به ایران به حدود دو قرن پیش برمی‌گردد، اما در این مدت کوتاه چنان در فرهنگ و زندگی روزمره ایرانیان جای گرفته که تصور زندگی بدون آن دشوار است. لاهیجان، به عنوان قطب چای ایران، شهرتی جهانی دارد و چای مرغوب آن زبانزد خاص و عام است. به همین دلیل، اگر از علاقه‌مندان چای هستید، خرید چای اصیل گیلانی را از دست ندهید.
مطالعه بیشتر: خرید خاویار درجه یک
3- زیتون
رودبار به عنوان مرکز اصلی کشت زیتون در ایران شناخته می‌شود و استان گیلان از نظر سطح زیر کشت و تولید زیتون، در جایگاه سوم کشور قرار دارد. به همین دلیل، یکی از محبوب ترین سوغات گیلان که می‌توانید از این منطقه تهیه کنید، زیتون و محصولات جانبی آن است. همچنین، روغن زیتون باکیفیت در نقاط مختلف گیلان یافت می‌شود و می‌تواند سوغاتی مناسبی از سفر به این استان باشد.
4- فندق
فندق یکی از مهم‌ترین محصولات باغ‌های گیلان است و این استان با تأمین 85 درصد از تولید و عرضه سالانه فندق ایران، نقش اصلی در این زمینه دارد. معمولاً برداشت فندق در گیلان از اوایل شهریور آغاز شده و تا پایان این ماه ادامه می‌یابد. شهرستان‌های رودسر، تالش و آستارا از معروف‌ترین مناطق کشت و برداشت فندق به شمار می‌آیند.
4-کلوچه فومن
کلوچه فومن یکی دیگر از سوغاتی گیلان است که به دو صورت در گیلان عرضه می شود هم می توان آن را به صورت داغ تهیه نمایید و هم به صورت بسته بندی. مواد اولیه که در تهیه این کلوچه به کار می رود آرد، آب، زعفران، نمک، روغن، بکینگ پودر، جوش شیرین است. داخل مغز کلوچه از هل، دارچین، شکر و گاهی وانیل استفاده می کنند.
5- رشته خوشکار
رشته خوشکار یکی از شیرینی های سنتی گیلان است که بیشتر در ماه مبارک رمضان در شهرهای مختلف این استان عرضه می‌شود. این شیرینی در سفره افطار گیلانی‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد و معمولاً به صورت نیمه آماده خریداری شده و در خانه سرخ می‌شود. رشته خوشکار از ترکیب آب و آرد تهیه می‌شود و مواد داخل آن شامل شکر، دارچین، گردو و هل است.
6- بادام زمینی
بادام زمینی یکی از آجیل‌های محبوب در میان ایرانیان است و آستانه اشرفیه در استان گیلان به عنوان قطب تولید بادام زمینی در ایران شناخته می‌شود. بادام زمینی این منطقه با نام “بادام آستانه” عرضه می‌شود و هم به صورت تازه و هم به صورت بوداده و شور در دسترس قرار دارد.
7- پنیر سیاهمزگی
بسیاری با پنیر لیقوان و شهرت آن به عنوان مرغوب‌ترین پنیر آشنا هستند، اما کمتر کسی از پنیر سیاهمزگی، محصول ارزشمند دیگری از دیار گیلان، خبر دارد. این پنیر که نامش را از روستای سیاهمزگی در شهرستان شفت می‌گیرد، با تولید سالانه بیش از 20 تن، جایگاه ویژه‌ای در میان پنیرهای محلی دارد. پنیر سیاهمزگی که در انواع شور، کم‌نمک و بی‌نمک تولید می‌شود، طعمی بی‌نظیر و منحصر به فرد دارد و به دلیل کیفیت بالا و عطر دلنشین، به رقیبی جدی برای دیگر پنیرهای داخلی و خارجی تبدیل شده است.
8- کلوچه و کوکی
استان گیلان نه تنها به کلوچه فومن معروف است، بلکه طیف گسترده ای از کلوچه ها و کوکی های خوشمزه و تازه را در خود جای داده است. از کلوچه لاهیجان با شهرت و کیفیت بالا گرفته تا کوکی‌های داغ و تازه که در قنادی‌های سراسر استان یافت می‌شوند و یا انواع بسته‌بندی شده آن‌ها که در مغازه‌ها و سوغات‌فروشی‌ها به چشم می‌خورند، همگی گواهی بر تنوع و طعم بی‌نظیر شیرینی‌های گیلانی هستند.
9- اربا دوشاب
اربا دوشاب، شیره خوشمزه و مقوی است که از میوه جنگلی اربا (خرمالوی وحشی) در مناطق مختلف گیلان از جمله آستارا تا املش تهیه می‌شود. میوه اربا پس از جمع‌آوری، طی مراحل مختلفی از جمله پخت در ظروف مخصوص، به شیره غلیظ و خوش طعمی تبدیل می‌شود. مراسم پخت اربا دوشاب که با مشارکت اهالی روستاها برگزار می‌شود، به عنوان یک میراث فرهنگی ارزشمند شناخته شده و در آستانه ثبت ملی قرار دارد.
10- نان های محلی گیلان
نان تمیجان، نامی زیبا و پر از احساس است که در گویش گیلکی به معنای «تو جان منی» است. این نان خوشمزه که سوغات گیلان است از آرد برنج تهیه می شود، بیشتر در مناسبت های خاص مانند عید نوروز، شب اول جمعه ماه رجب و مراسم آیینی به همراه حلوا شکری یا خرما سرو می شود. روستای تمیجان در شهرستان رودسر، مهد اصلی پخت این نان سنتی است؛ اما امروزه در بسیاری از شهرهای گیلان همچون لنگرود و لاهیجان نیز می توانید طعم بی نظیر نان تمیجان را تجربه کنید.
11- رب، آلوچه و لواشک
گیلان با طبیعت سرسبز و کوهستانی خود، مهد تولید محصولات خوشمزه و طبیعی است. ازگیل، بِه، نارنج و انواع آلوچه که در دل جنگل‌های انبوه این استان می‌رویند، مواد اولیه‌ای ارزشمند برای تولید فرآورده‌های خوش طعم هستند. رب‌های خوش رنگ و لعاب، آلوچه‌های ترش و شیرین و لواشک‌های متنوع، تنها گوشه‌ای از این تنوع بی‌نظیر سوغات گیلان هستند که در هر گوشه‌ای از این استان یافت می‌شوند و کام هر گردشگری را شیرین می‌کنند.
12- مربا و ترشیجات
در سفر به شهرهای شمالی، دنیایی از مزه‌های ترش و شیرین شما را غافلگیر می‌کند. تنوع مرباها و ترشی‌ها در این خطه، از مربای سنتی بِه و بهارنارنج تا مرباهای خاص‌تری مثل شقاقل و کامکوات، زبانزد خاص و عام است. ترشی‌های محلی شمال هم حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. ترشی هفت بیجار و نازخاتون از معروف ترین های آن ها هستند، اما انواع دیگری از ترشی‌ها هم در سفره های شمالی جا خوش کرده اند.
13- میوه و سبزیجات محلی و دارویی
گیلان، بهشت گیاهان دارویی و محصولات ارگانیک است. میوه‌های جنگلی خودرو و سبزیجات محلی که در این استان می‌روید، سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند و خواص درمانی بی‌نظیری دارند. با مصرف این محصولات طبیعی، می‌توانید سلامتی خود را تضمین کرده و از یک زندگی سالم لذت ببرید. گیاهان دارویی که از دل طبیعت بکر گیلان برداشت می‌شوند نیز برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سوغات گیلان: صنایع دستی
در این بخش، شما را با دنیای رنگارنگ صنایع دستی از سوغات گیلان، آشنا می‌کنیم. از حصیر بافی‌های ظریف تا چادرشب‌های رنگارنگ، هر یک از این آثار هنری، داستانی از فرهنگ و تاریخ این خطه سرسبز را روایت می‌کنند.
1- حصیر بافی
حصیربافی یکی از صنایع دستی پرطرفدار در بسیاری از مناطق ایران، به ویژه در نواحی شمالی همچون بندرانزلی، خمام، جفرود و غازیان است. این هنر اصیل عمدتاً توسط زنان روستایی انجام می‌شود و در فصولی که کشاورزی رونق چندانی ندارد، منبع درآمدی مناسبی برای آن‌ها محسوب می‌شود. ماده اولیه مورد استفاده در حصیربافی معمولاً لی یا سوف است که به صورت طبیعی در اطراف مرداب‌ها و آبگیرهای کوچک می‌روید. محصولات حصیربافی تنوع بسیاری دارند و شامل سبدهای مختلف، زیرانداز، آبکش، زیردست و سایر وسایل کاربردی می‌شود.
2- عروسک بافی
یکی از زیباترین جلوه های هنر دست که جزو سوغات گیلان هم محسوب می شود عروسک‌بافی است. زنان هنرمند این دیار با استفاده از کاموا و قلاب، عروسک‌هایی می‌بافند که تصویری کوچک و دوست‌داشتنی از مردمان گیلک با لباس‌های محلی آن‌هاست. این عروسک ها نه تنها نمادی از فرهنگ و سنت گیلان هستند، بلکه یادآور دستان هنرمندی هستند که با عشق و ظرافت آن‌ها را خلق کرده‌اند.
3- سفالگری
گمج، یکی از شناخته شده ترین سوغات گیلان است که در پخت غذاهای سنتی این استان جایگاه ویژه ای دارد. استفاده از رنگ های طبیعی همچون سبز و آبی و لعاب، جلوه‌ای خاص به این ظروف بخشیده است. سفالگری در بسیاری از شهرهای گیلان رواج دارد؛ اما شهرهایی مانند لنگرود، رودسر، سیاهکل و لاهیجان در این هنر دستی شهرت بیشتری یافته‌اند.
4- بافتنی و قلاب بافی
شال و روسری های بزرگ بافتنی و قلاب‌بافی که به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از پوشش سنتی گیلانی‌ها شناخته می‌شوند، علاوه بر کاربری روزمره، به عنوان سوغات گیلان نیز مورد توجه گردشگران قرار دارند.
5- دستبافته های پشمی
پشم با کیفیت در مناطقی از گیلان که دامداری در آن‌ها رایج است، به دست می‌آید. این پشم‌ها را با دستگاه‌های ریسندگی به نخ تبدیل می‌کنند و پس از رنگ‌آمیزی، در تولید لباس‌های پشمی مانند جوراب، دستکش، شال گردن و بلوز به کار می‌گیرند. ماسوله، رشت و انزلی از مراکز مهم تولید این محصولات دستبافت هستند. دیگر سوغات محبوب گیلان شامل موارد زیر است: چادرشب بافی (لاون)-بامبو بافی-شال بافی-مروار بافی-چموش دوزی-رشتی‌دوزی (گلبند‌دوزی) و گلیم بافی
سخن آخر
با توجه به تنوع بالای خوراکی‌ها و صنایع دستی، انتخاب سوغاتی از میان این همه گزینه، کاری دشوار است. بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند خوراکی‌های محلی مانند کلوچه، چای، برنج و زیتون را به عنوان سوغات انتخاب کنند. اما اگر به دنبال یادگاری ماندگارتر یا هدیه‌ای خاص برای عزیزان خود هستید، صنایع دستی نظیر نمد، پارچه‌های رشتی‌دوزی، دیگ‌های سنگی و مسی، و ظروف بامبو می‌تواند گزینه‌های مناسبی باشد. این صنایع دستی نه تنها نمادی از فرهنگ و هنر منطقه هستند، بلکه به عنوان هدایایی ارزشمند و منحصر به فرد نیز مورد توجه قرار می‌گیرند.
